|
| خرم‌آباد |
|
|
| اين شهر تاريخ چند هزار ساله دارد و يكي از شهرهاي قديمي ايران است كه از آغاز پيدايش خود تا كنون، تمدن‌هاي مختلف و متعددي، از جمله كاسي‌ها ، بابلي‌ها ، ايلامي‌ها ، ساسانيان، سلجوقيان و خوارزمشاهيان و . . . را تجربه كرده است. در پيرامون اين شهر آثار متعددي از ادوار فوق باقي مانده است. خرم‌آباد در ميان دره‌اي قيفي شكل و پرآب جاي گرفته است و قلعه‌هاي تاريخي و قديمي آن، محلي امن و سنگري محكم براي حاكمان زمان در برابر مهاجمان و شورشيان بوده است. خرم‌آباد شهري است تجارتي، خدماتي و نظامي كه به عنوان مركز استان لرستان، در كنار توسعه ناموزون، موجبات جذب مهاجران شهري و روستايي را فراهم آورده است. شكل و تركيب شهر خرم‌آباد بيشتر تابع عوامل جغرافيايي آن است، به طوري كه فشار جمعيت، خانه‌هاي شهري را تا كمركش كوه پيش برده است. خرم آباد داراي معبر و مسيرهاي قديمي و طبيعي است. |
|
| بروجرد |
|
|
| از پيشينه و تاريخ پيش از اسلامِ شهر بروجرد كه در گويش لري « وروگرد» و در لهجه محلي بروجردي « ورويرد» ناميده مي‌شود، مدارك كافي به دست نيامده است. گروهي بروجرد را از بناهاي فيروز ساساني مي‌دانند و عده‌اي ديگر آن را محل گرد آمدن دوباره سپاهيان شكست خورده يزگرد سوم مي‌شناسند. در زمان حكومت قاجار، حسام السلطنه حاكم خوزستان و لرستان، بروجرد را مقر حكومت خود قرار داد و با تعمير قلعه‌هاي آن، خندقي دور شهر ايجاد كرد. عوامل مؤثر از قبيل آب و هواي معتدل كوهستاني، دشت حاصل‌خيز رسوبي سيلاخور، شبكه آب‌هاي روان دائمي، مراتع طبيعي، موقعيت استراتژيك جغرافيايي و سياسي و گسترش شبكه ارتباطي و تجاري باعث جذب جمعيت و توسعه آن بوده‌اند. |
|
| اليگودرز |
|
|
| بررسي‌هاي تاريخي نشان مي‌دهند، پيش از شكل‌گيري شهر فعلي اليگودرز، در محل كنوني آن شهري با همين نام وجود داشته كه به علل نامعلوم از بين رفته است. مردم اين ديار، مذهب شيعه قديم ( علوي ) داشته‌اند و خانقاه آن ، مركز تعليمات ديني قزلباشان و درويشان بوده است. شاه اسماعيل صفوي در يكي از سفرهاي خود از اين خانقاه ديدن كرده است. در كوه‌ها و تپه‌هاي اليگودرز، آثاري از قبيل آجرهاي مكعب مستطيل و ظرف سفالي و فلزي مربوط به قرن هفتم هجري به دست آمده است. هسته اوليه شهر اليگودرز در درجه اول در اثر رودخانه‌ها ، قناتها و چشمه‌ها پديد آمده است. موقعيت ارتباطي از عوامل مهم ديگر در ايجاد و گسترش اين شهر بوده است. به طوري كه يكي از راههاي مهم اصفهان به غرب كشور از فريدن ، اليگودرز، گاپله و بروجرد مي‌گذشت. همچنين اين منطقه، نواحي بختياري را به فلات مركزي ايران ( اراك، خمين، گلپايگان، خوانسار ) متصل كرده است |
|
| كوهدشت |
|
|
| مطالعات باستان شناختي در كانون‌هاي « سُرخدَم لري هميان» و « سر طراحان » نشان مي‌دهند ، كوهدشت از مراكز مدني قديمي است. كشف معبد آشوري بيانگر آن است كه مردماني قبل از هزاره اول پيش از ميلاد در اين نواحي مي‌زيستند و آيين‌هاي ديني خود را به جاي مي‌آوردند. حمدالله مستوفي در تاريخ گزيده، از كوهدشت و طراحان نام برده كه قرن‌ها قبل از ورود عرب‌ها از بين رفته بودند. |
|
| دورود |
|
|
| اين شهر كه در گذشته بين‌النهرين و بحرين ناميده مي‌شد، در محل تلاقي دو رودخانه « تيره» و « ماربره» كه به ترتيب از كوه‌هاي گرو( گري) بروجرد و اشترانكوه اليگودرز سرچشمه مي‌گيرند، واقع شده است. هسته اوليه شهر در حقيقت روستاها با فعاليت كشاورزي بود كه به سرعت چهره روستايي آن به يك شهر صنعتي تبديل شده است. |
|
| دلفان |
|
|
| دلفان (دلفو) از شهرستانهاي وسيع و كوهستاني شمال استان لرستان است. با وجود دوري از راههاي تجاري، نظامي و بركنار بودن از رويدادهاي مهم تاريخي، آثار باستاني ( مفرغ) به دست آمده از آن، نشان مي‌دهند كه دلفان محل سكونت كاسي‌هاي دام‌دار و جنگجو بوده و در دوره هخامنشي و ساساني، از اهميت ويژه‌اي برخوردار بوده است. |
|
| ازنا |
|
|
| اين شهر در 36 كيلومتري شرق شهرستان دورود و 24 كيلومتري غرب شهرستان اليگودرز واقع شده و گذشته تاريخي آن با تاريخ منطقه دورود و اليگودرز عجين شده است. شهر ازنا قبلاً جزو محدوده سياسي شهرستان اراك از استان مركزي بود و در حال حاضر يكي از شهرستانهاي استان لرستان به شمار مي‌رود. اين شهر با جاده‌اي به اصفهان مرتبط است و خط لوله سرتاسري نفت از آن مي‌گذرد |
|
| پل دختر |
|
|
| شهرستان پل‌دختر در قسمت جنوب غرب شهرستان خرم‌آباد به فاصله حدود 100 كيلومتري آن واقع شده است. پل دختر، شهرستان مرزي بين استانهاي لرستان و ايلام است و 49 كيلومتر با شهرستان دره شهر از استان ايلام فاصله دارد. پيشينه تاريخي اين منطقه نيز در چارچوب تاريخ خرم‌آباد قابل بررسي است. محدوده اين شهرستان قبلاً از توابع بخش ملاوي خرم‌آباد بود و در حال حاضر به شهرستان تبديل شده و مركز آن شهر پل‌دختر است. |
|
| سلسله |
|
|
| شهرستان سلسله در 43 كيلومتري شمال خرم‌آباد و در قسمت غرب بروجرد واقع شده است. اين شهرستان قبلاً از توابع شهرستان خرم‌آباد بود كه بعداً به شهرستان مستقلي تبديل شد. مركز شهرستان سلسله، شهر كوهستاني الشتر است كه محل سكومت طوايف حسنوند، كوليوند، يوسفوند و هنام و بسطام مي‌باشد. |
|
| نام و نشاني امكان و ديدني‌هاي مهم استان |
|
|
شهرستان خرم‌آباد
درياچه و سراب كيو – پارك كيو خرم‌آباد
سراي چنگالي – خرم‌آباد
آبشار تاف ( نوژيان ) – 30 كيلومتري جنوب شرقي خرم‌آباد
آبشار افرينه – بين خرم‌آباد و ملاوي
آبشار وراك – پاپي
تفرجگاه محمل كوه – تنگه شبيخون
تفرجگاه نوژيان – جنوب شرقي خرم‌آباد
تفرجگاه گوشه – جنوب خرم‌آباد
چشمه آب‌گرداب دارايي – خرم‌آباد
چشمه آب اراز – خرم‌آباد
دره خرم‌آباد – خرم‌آباد
دره دخمه بابا عباس – جنوب‌غربي شهر خرم‌آباد
دره حوض موسي – دو كيلومتري شرق شهر خرم‌آباد
دره پيرجيد – شمال غربي خرم‌آباد
دره محمل كوه – تنگه شبيخون
دره شهنشاه – جنوب خرم‌آباد
غار قمري – غرب شهر خرم‌آباد
غار پاسنگر – شمال خرم‌آباد
غار يافته – 25 كيلومتري جنوب شهر خرم‌آباد
غار كنجي – چهار كيلومتري جنوب شهر خرم‌آباد
غار ارجنه – دشت جنوبي دره خرم‌آباد
غار طاق ارسلان – روستاي كي حاتمي
غار قاژه – بخش چنگي
غار دوشه – روستاي كرشوراب
قلعه فلك الافلاك – شهر خرم‌آباد
قلعه ركي – شرق دهستان تشكن
قلعه زاغه يا زاخه – روستاي چغابل
قلعه منگره – روستاي گرداب خرم‌آباد
قلعه سرقلا – روستاي امير سيف
قلعه بهرام – جنوب روستاي جلگه خلج
قلعه شهنشاه – جاده خرم‌آباد ، خوزستان ، روستاي گوشه
قلعه نصير – دامنه كوه مين‌او و كوچيل
قلعه گريت – جنوب غربي گريت
قلعه قلاجق – بالاي قله سياه كمر
پل شاپوري- دو كيلومتري خرم‌آباد
پل خرم‌آباد – خرم‌آباد
پل خرم‌آبادي – خرم‌آباد
سنگ نوشته قرن ششم – خرم‌آباد .
سنگ نوشته دوره صفوي – خرم‌آباد
نقاشي‌هاي دوشه – غار دوشه
سنگ نوشته سراب چنگايي – خرم‌آباد
تپه كرگونه – شمال دهستان تشكن
تپه تنوربان – جنوب تپه كرگونه
تپه سراب ناوه‌كش – بخش چنگي
تپه‌هاي بابا‌خاني و تخته چراغ – بخش چنگي
تپه كله جو – جاده خرم‌آباد ، الشتر
تپه خانجان خاني – ده پير خرم‌آباد
گورستان رازان – رازان بخش زاغه
گورستان كرگو – روستاي كرگو، دهستان تشكن
گورستان هر‌باغ – شرق روستاي يارآباد
بازار ميرزا سيدرضا – شهر خرم‌آباد
گرداب سنگي – غرب خرم‌آباد
معبد مهري – جنوب غربي خرم‌آباد
منار قديمي – خرم‌آباد
مسجد جامع – خرم‌آباد
مقبره فلك‌الدين – خرم‌آباد
مقبره زاهدشير – شمال شرقي خرم‌آباد
مقبره شاهزاده عبدالله – جنوب غربي خرم‌آباد
مقبره باباطاهر – خرم‌آباد
مقبره دو برادران – غرب خرم‌آباد
مقبره زيدبن‌علي – خرم‌آباد
مقبره جلاله – خرم‌آباد
مقبره مير سيد علي – خرم‌آباد
مقبره پير شمس‌الدين – دهستان تشكن
بقعه جابر – روستاي بابازيد
مقبره تاج‌الدين – روستاي گرداب
بقعه امير سيف – روستاي اميرسيف
بقعه شهنشاه – جنوب خرم‌آباد
بقعه شاه چراغ – روستاي مازو
گنبد جمال اكبر- روستاي دره نصب
شهرستان كوهدشت
چشمه گوگردي گراب و گرخوشاب – كوهدشت
چشمه سياب – كوهدشت
چشمه تنگ قلعه – كوهدشت
چشمه پايين گردنه آستانه – كوهدشت
دره و غار ويزنهار – رومشكان
دره سرطرهان – غرب كوناني
غار بتخانه – 18 كيلومتري جنوب شرقي كوهدشت
غار ميرملاس – 30 كيلومتري كوهدشت
غار عالي‌آباد – كوهدشت
غار برد سفيد – شمال هميان
دژ زلال انگيز – ارتفاعات دره باريكه ، سرطرهان
قلعه كوه‌زاد – غرب رومشكان
قلعه كورگان – ارتفاعات دوشه
قلعه گم‌ور – ارتفاعات گم‌ور
قلعه سيله – ارتفاعات هيزم آباد
قلعه منيژه – ارتفاعات سرسرخن
قلعه چق – روستاي زريوني
قلعه چنگري – 10 كيلومتري كوهدشت
قلعه دوشه – ارتفاعات دوشه
پل كرودختر – غرب طرهان
پل ساساني – راه باستاني طرهان به خرم‌آباد
پل گاوميشان – جنوب دره‌شهر
تپه‌هاي دالاب – دامنه جنوبي كوه چنگري
تپه‌هاي چغاسبز و كفتارلو – روي رود سميره
تپه چغابل ـ رومشكان
تپه دركه ـ شمال شرقي كوهدشت
گنبد عالي گيژو – شمال شرقي كوهدشت
تپه پاره – كول وايم طرهان
مقبره سهل‌الدين و چنار قديمي – جنوب شرقي رومشكان
گنبد شاه محمد – شمال طرهان
گنبد ابوالوفا – 25 كيلومتري كوهدشت
مقبره داوود رش – شمال كوهدشت
شهرستان پل دختر
تفرجگاه تنگه چشمك – جنوب پل‌دختر
قلعه چشمك – ارتفاعات شخسك
غار كلماكره – 20 كيلومتري شمال غرب پل‌دختر
غار كورگان – شمال تنگه چشمك
پل كلهر – بخش ملاوي
پل كرودختر – روستاي جايدر از بخش ملاوي
گورستان چمشك – منطقه مي‌چاكو
بقعه مهدي صالح – روستاي ماژين
گنبد طالب علي – بخش ملاوي
مقبره حيات‌الغيب – ساحل غربي رود كشگان
شهرستان بروجرد
چشمه اسل مساله‌بيك – بروجرود
هفت چشمه – بروجرد
چشمه در‌ه‌خوني – بروجرد
سراب‌هاي جانيزه، زرشكه ، سفيد – بروجرد و اشترينان
بازار قديمي – بروجرد
مسجد جامع – بروجرد
مسجد سلطاني – بروجرد
امام‌زاده جعفر – بروجرد
مقبره شاهزاده ابوالحسن – بروجرد
بقعه دو خواهر – جنب امام‌زاده جعفر
بقعه امام‌زاده قاسم – محله دودانگه بروجرد
مقبره سيد جمال‌الدين واعظ اصفهاني – شهر بروجرد
شهرستان سلسله
چشمه كيان – الشتر
سراب‌هاي هنام، سرخه و پاپي – الشتر
دره تخت‌شاه – 6 كيلومتري قلعه مظفري
غار سمسا – بخش الشتر ، تنگه دره آرش
دژ شينه – جنوب غربي الشتر
پل كاكارضا – مسير راه الشتر به خرم‌آباد
تپه گريران – شمال غرب الشتر
تپه واشيان – شرق پل‌دختر
تپه باستاني الشتر – شهر الشتر
گورستان سلطان مشرق ـ جنوب روستاي سراب امير الشتر
گورستان تپه‌كي- غرب قلعه مظفري الشتر
شهرستان دورود
سراب رودك – دورود
درياچه گهر – دامنه اشترانكوه
آبشار شوي – دامنه سالن كوه
آبشار چكان – جنوب دورود
غار منو – اطراف دورود
دره نگاه – امتداد درياچه گهر
دره شوي – غرب سالن كوه
شهرستان اليگودرز
سراب‌هاي غار تمندرو گردكانك – اطراف اليگودرز
سراب‌هاي ماهي‌چال ، گايكان و سردره – اطراف اليگودرز
آبشار آب سفيد – اطراف اليگودرز
غارهاي تمندر و بزنويد – اليگودرز
قلعه سيله – قله سيله از كوه هيزم
شهرستان دلفان
تپه حمام – روستاي يارآباد
گورستان كرگو – روستاي كرگو
شهرستان ازنا
چشمه قلقلي – اطراف ازنا
غار تمبورلي – اطراف ازنا
دشت ازنا – ازنا
تپه علي‌آباد – ازنا |
|
| زنده دل ، حسن . مجموعه راهنماي جامع ايرانگردي : استان لرستان ، تهران : نشر ايرانگردان – جهانگردان ، 1379 . ص 29-32،115-122. |
* منبع : | |
|
