در دورة معاصر دايره المعارف بزرگ الذريعه الي تصانيف الشيعه اثر شيخ آقا بزرگ طهراني ، از منابع عمده براي شناسايي نسخه‌هاي خطي ايران ، به ويژه در زمينة آثار شيعي است. اين كتاب شناسي عظيم به ترتيب الفبايي نام كتاب در ذكر تصانيف مؤلفان شيعه ( اعم از فارسي و عربي ) است. از ويژگي‌هاي برجسته اين كتاب ، معرفي نسخه‌هاي موجود در آثارخطي چاپ نشده در كتابخانه‌هاي مختلف عمومي و خصوصي در جاهاي گوناگون است.

تلاش‌هايي كه پيش از انقلاب در ايران و پس از آن در خصوص نسخه‌هاي خطي انجام گرفت، در چهار بخش عمده طبقه‌بندي مي‌شود:

1- گردآوري نسخ خطي: از مجموعه‌هاي خصوصي، مساجد، بقاع و مزارات ، امكنة مذهبي.

2- فهرست‌نويسي نسخه‌هاي خطي: براي كتابخانه‌هاي مهمي چون آستان قدس رضوي، ملي، دانشگاه تهران، مجلس شوراي ملي، ملك ، ملي تبريز، وزيري و غيره فهرست‌هايي تهيه شد.

3- عكس برداري و تهية ميكروفيلم از نسخه‌هاي خطي به ويژه منحصر بفرد.

4- تدوين فهرست مشترك، خاورشناس نامدار انگليسي، استوري نخستين كسي بود كه كار تدوين فهرست مشترك نسخ خطي را آغاز كرد. فهرست مشترك او تحت عنوان « ادبيات فارسي » كه جزوة يكم آن در موضوع علوم قرآني است به سال 1927م. به چاپ رسيد و پس از آن بخش‌هايي ديگر از آن چاپ و منتشر شد. سپس دنبالة كار او در سن‌پطرزبورگ گرفته ‌شد و اثر وي به همت برگل به روسي ترجمه و تكميل شد و با اصلاحات ارزشمند و افزودگي‌هاي بسيار به سال 1972م. در مسكو در سه مجلد به چاپ رسيد.

در ايران ، بنياد فرهنگ ايران كار فهرست‌نويسي مشترك را آغاز كرد و پيش از انقلاب اسلامي نيز كتابخانة پهلوي بخشي از برنامة كار خود را به آن اختصاص داد.

كار فهرست ‌نگاري مشترك نسخ خطي همچنان ادامه يافت و مركز تحقيقات فارسي ايران و پاكستان ( اسلام آباد ) با همكاري احمد منزوي كار نگارش « فهرست مشترك نسخه‌هاي خطي فارسي پاكستان » را آغاز كردند كه جامع نسخه‌هاي نگهداري شده در كتابخانه‌‌هاي دولتي ، خانقاهي و شخصي پاكستان است و پس از انقلاب اسلامي اولين جلد آن به سال 1362 در لاهور به چاپ رسيد. سپس جلدهاي بعدي آن تا جلد سيزدهم در سال 1370 ادامه و انتشار يافت.

از مهم‌ترين نشريات ادواري ويژة معرفي نسخه‌هاي خطي پيش از انقلاب ، نشرية كتابخانة مركزي دانشگاه تهران دربارة نسخه‌هاي خطي است كه زير نظر محمدتقي دانش پژوه و ايرج افشار منتشر مي‌شد. اين نشريه كه سالي يكبار انتشار مي‌يابد، محتوي مقالاتي دربارة نسخه‌هاي خطي‌ است؛ نخستين جلد اين مجموعه ، در سال 1340ش. به چاپ رسيد. پس از آن بايد از نشرية تراثنا نام برد كه در قم زير نظر عبدالعزيز طباطبايي با همت مؤسسه آل البيت (ع) آغاز به كار كرد و انتشار آن تا كنون ادامه داشته است.

در خصوص كتابشناسي فهرست نسخ خطي مي‌توان از كتابشناسي فهرست‌هاي نسخه‌هاي خطي فارسي در كتابخانه‌هاي دنيا اثر ايرج افشار ( چاپ دانشگاه تهران: 1337ش. , 88ص ) ياد كرد. در اين كتابشناسي نام و نشان 222 فهرست كه از براي نسخ خطي فارسي نوشته شده، خواه به صورت كتاب مستقل و خواه به صورت مقاله به ترتيب تقسيم بندي ممالك گردآوري شده است و داراي دو فهرست اسماء اشخاص و كتابخانه‌هاست.

در مرداد ماه 1346ش. سمينار بين‌المللي آثار خطي از سوي يونسكو به منظور بحث و مذاكره و اتخاذ تصميم دربارة تصحيح و تنقيح و چاپ كتب خطي و فراهم آوردن تسهيلات مبادلة نسخ عكسي آنها ، در شهر كابل تشكيل شد و نمايندگان كشورهاي آلمان، آمريكا، افغانستان، انگلستان ، ايران ، پاكستان ، تركيه ، چكوسلواكي، روسيه ، فرانسه ، هندوستان ، يوگسلاوي در آن شركت داشتند.

از كارهاي مهم پس از انقلاب اسلامي ، فراهم آمدن فهرستي مشترك با عنوان فهرستوارة كتاب‌هاي فارسي از همة نگاشته‌ها و نسخه‌هاي فارسي و چاپي بود كه به همت كتابشناس و نسخه‌شناس شهير استاد احمد منزوي تأليف شده و در دست انتشار است. فهرستوارة كتاب‌هاي فارسي در اصل چكيده و تكميل شدة فهرست‌ها و فهرستواره‌هاي پيشين بود. اين فهرستواره كتابنامه‌اي است از نگاشته‌هاي فارسي بر حسب موضوع و هر موضوعه به ترتيب تاريخي ، در بردارندة آگاهي‌هاي كتابشناسي و نسخه‌ شناسي ؛ فهرستواره شامل 36 بخش است. از 36 بخش فهرستواره تا كنون تا بخش نهم ( زندگي نامه سرايندگان ) در 3 مجلد ( جلد سوم: 1376ش. ) به چاپ رسيده است. از فعاليت‌هاي پس از انقلاب اسلامي ، تشكيل «‌ سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي » (سال1361ش.) و انتشار فهرست موضوعي نسخه‌هاي خطي- عربي كتابخانه‌هاي جمهوري اسلامي ايران بود كه به همت اين سازمان در چند جلد منتشر شد. كتابخانة عمومي حضرت آيت الله مرعشي نجفي(قم) نيز از چندي پيش كار تدوين « دائره المعارف كتابخانه‌هاي جهان حاوي نسخه‌هاي خطي» را زير نظر سيدمحمود مرعشي آغاز كرد و شامل چند جلد خواهد بود و به سه زبان فارسي، عربي و انگليسي منتشر مي‌شود. از فعاليت هاي انتشاراتي كتابخانة مركزي و مركز اسناد دانشگاه تهران نيز علاوه بر ادامة چاپ دفترهاي نسخه‌هاي خطي تا جلد 12 ، با انتشار مجلة كتابداري ( با مقالاتي دربارة نسخه‌هاي خطي ) و فهرست ميكروفيلمهاي اين كتابخانه، ادامه يافت.