| يكي از هنرهاي تمدن درخشان ايراني كه جلوه‌هاي بسيار ظريف آن، نشان دهندة رواج علم و دانش و كمالِ ذوق و قريحة مردم اين سرزمين است، هنر «كتاب سازي» و «كتاب آرايي» است. آثار هنري مربوط به «كتاب آرايي» در نسخ خطي ايراني، از «نقاشي» ، «نقش ونگار» ، «تذهيب» ، «جلدسازي» گرفته تا زيبايي‌هاي هنر «كتاب‌سازي» و صدها ريزه‌كاري و ظرافت و حسن تركيب در رنگ‌ها و اشكال هندسي و آرايش صفحات كتاب به سبك‌هاي گوناگون هنري و در نهايت آراستن آن با هنر «خوشنويسي ايراني» همگي گواه تمدن پيشرفته ايران زمين است.
در تاريخ تمدن ايران، سابقة نسخه نويسي كتاب خطي پردامنه است. از روزگاري كه كتاب نويسي در ايران رايج شد تا روزگار ما، هزاران كتاب به دست ايرانيان نوشته شده كه بر صفحه‌ها و جلدها ، زيباترين نقش‌ها و رنگ‌ها را ترسيم كرده و انديشه را تجسم بخشيده‌اند. در جلد‌هاي سوخت و معرق و روغني ، سرپنجه‌هاي هنرمندان بي‌نام و نشان ، نازك ترين قلم‌ها و روشن‌ترين طرح‌ها را بر پوست خشك و مقواي شكننده جاودان ساخته و خويش و بيگانه را از اعجاز و شگفتي كار به تحسين و شگفتي واداشته است. نگاهي به نسخه‌هاي خطي متون قديم، عربي يا فارسي، و بررسي تاريخ تحرير آنها، به سادگي مي‌توان دريافت كه كتابت نسخ علمي تا قرن نهم قمري رايج و مرسوم بود و در قرن نهم، يعني عصر تيموريان كه در دربار «هرات» هنر خوشنويسي و نقاشي اوج بيشتري گرفت، كتابت نسخه‌هاي مرغوب و زيبا و مزين از كتاب‌هاي ادبي، كه بيشتر مطلوب شاهزادگان و اعيان بود و در ايران و مناطق مجاور خواستار بسيار داشت، رونق و رواجي خاص يافت. اشاره‌هاي كوتاه و گذرا در اين گفتار ، به « تاريخ كتابت» و «كتاب سازي» و «كتاب آرايي» ، براي نمايش گوشه‌اي از تمدن درخشان ايران است؛ به ويژه كه آثار هنري ايران، در حوزه‌هاي «نسخ خطي» ، جايگاهي جهاني كسب كرده است.
| 
