|
| مكتب مراغه و تبريز (نيمه دوم سده7 و سده 8ق) |
|
|
| خواجه نصيرالدين طوسي فيلسوف ، متكلم ، فقيه، رياضي‌دان، منجم و صاحب آثار بسيار ، و يكي از انتقال دهندگان و نجات دهندگان فرهنگ ايران است. وي با فراهم آوردن زمينه‌هاي تسليم خورشاه به هولاكو و پايان بخشيدن به حكومت خداوندان الموت، نظر هولاكو را به خود جلب كرد و با نزديك شدن به هولاكو و تاثير نهادن براو، مكتب مراغه را بنياد نهاد و زمينه استمرار فرهنگ ايران را به طور عام و ادامه و استمرار كلام و فلسفه را به طور خاص فراهم آورد و به قول جرجي زيدان ، او چراغي تابان در شبي تيره بود. شخصيت علمي خواجه داراي ابعاد مختلفي است كه يكي از اين ابعاد، همانا بعد كلامي است. اين بعد در كتاب معروف تجريد الاعتقاد متجلي است. وي در اين كتاب به كلام ، رنگ فلسفي مي‌دهد و براي نخستين بار با اثبات مباني اعتقادي شيعه دوازده امامي با ادله عقلي مي‌پردازد و زيمنه را براي تثبيت مباني اعتقادي شيعه فراهم مي‌آورد. متفكراني چون اثيرالدين ابهري (د ح 663ق/1265م)، كاتبي قزويني (د675ق/1276م) ، قطب الدين شيرازي (د710ق/1310ك) و قطب الدين رازي (د776ق/1374م) وابسته به مكتب مراغه و تبريز بودند. تاثير خواجه نصير، به ويژه از طريق تجريد الاعتقاد تا بدانجاست كه اگر سده‌هاي 7 و8 ق و حتي سده 9 ق را، از جهت كلامي عصر خواجه و شاگردانش او، به ويژه علامه حلي به شمار آوريم. سخني به گزاف نگفته‌ايم. |
|
| دادبه ، اصغر . ” مدخل ايران “ . دايره المعارف بزرگ اسلامي . زيرنظر كاظم موسوي بجنوردي . تهران : مركز دايره المعارف بزرگ اسلامي ، 1367- ، جلد 10، ص 617 |
* منبع : | |
|
